Spis treści
Ostatnio cała Polska zastanawiała się, co zażył Karol Nawrocki podczas jednej z debat, gdy wykonał charakterystyczny gest dłońmi. Chociaż on sam początkowo tłumaczył, że żuł gumę, najprawdopodobniej chodziło o snus. Ten moment sprawił, że snus znalazł się w centrum uwagi, a wiele osób zaczęło pytać: snus co to jest? Czy jest legalny, bezpieczny i dlaczego stał się tak popularny, zwłaszcza wśród młodych i nawet polityków?
W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest snus, czym różni się od woreczków nikotynowych i jakie ryzyka wiążą się z jego używaniem.
Co to jest snus?
Snus to bezdymny wyrób tytoniowy, bardzo popularny w krajach skandynawskich, zwłaszcza w Szwecji. Tradycyjny snus sporządza się z mieszaniny wysuszonych liści tytoniu, soli i wody, która jest nawilżana gorącą parą wodną. Ma lekko wilgotną konsystencję i występuje w dwóch formach: luźnego proszku (lössnus) lub porcjowanego w małych saszetkach (portionssnus).
Sposób użycia jest charakterystyczny – niewielką porcję (luzem lub w saszetce) umieszcza się między wargą a dziąsłem (najczęściej pod górną wargą), gdzie pozostawia się ją na pewien czas (np. 20-30 minut). Nikotyna stopniowo uwalnia się i wchłania do organizmu przez błonę śluzową jamy ustnej. Ten sposób wchłaniania zapewnia powolne, ale długotrwałe uwalnianie nikotyny do krwioobiegu.
Snus działa podobnie do bardzo mocnego papierosa – zaspokaja głód nikotynowy i daje chwilowe pobudzenie. Nikotyna jest substancją psychoaktywną, która działa na mózg, pobudzając układ nagrody i zwiększając poziom dopaminy, co daje chwilowe uczucie przyjemności. Efekty działania snusu pojawiają się szybko, w ciągu kilku minut.
W odróżnieniu od papierosów, snus nie generuje dymu ani intensywnego zapachu. Jest dyskretny i można go używać w pomieszczeniach, gdzie palenie jest zabronione, np. w studiu telewizyjnym.
Snus a woreczki nikotynowe – czym się różnią?
To bardzo ważna kwestia, ponieważ snus (tytoniowy) i woreczki nikotynowe (beztytoniowe) są często mylone, ale to dwa różne produkty.
- Tradycyjny snus: Zawiera tytoń.
- Woreczki nikotynowe (tzw. biały snus, np. ZYN): Nie zawierają tytoniu. Zawierają nikotynę (często syntetyczną), wysokiej jakości składniki stosowane w przemyśle spożywczym i wypełniacz z celulozy.
Choć oba produkty wyglądają podobnie (często są w saszetkach) i używa się ich w podobny sposób (pod wargą), brak tytoniu w woreczkach nikotynowych to kluczowa różnica. Mimo to, woreczki nikotynowe są często potocznie nazywane snusem.
Czy snus jest bezpieczny?
Niestety, snus nie jest bezpieczny. Chociaż często jest promowany jako „bezpieczniejsza” alternatywa dla papierosów, ponieważ nie wymaga spalania i eliminuje wdychanie dymu tytoniowego (co redukuje ryzyko chorób płuc, takich jak rak płuc), nie oznacza to, że jest wolny od ryzyka.
Nikotyna zawarta w snusie i woreczkach nikotynowych jest silnie uzależniającą substancją. Regularne stosowanie szybko prowadzi do uzależnienia fizycznego i psychicznego, a wysoka dawka nikotyny (snus może mieć nawet 50-60 mg nikotyny w jednej saszetce, podczas gdy zwykły papieros ma od 8 do 20 mg) może prowadzić do szybszego uzależnienia. Uzależnienie od nikotyny wiąże się z wieloma zagrożeniami dla zdrowia, takimi jak nadciśnienie i problemy sercowo-naczyniowe.
Długotrwałe używanie snusu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem:
- Problemów w obrębie jamy ustnej: Podrażnienia, zapalenia dziąseł, cofanie się linii dziąseł (recesja), erozja szkliwa zębów, a nawet powstawanie zmian przedrakowych w błonie śluzowej. W badaniach odnotowano wysoki odsetek użytkowników snusu ze zmianami i recesją dziąseł.
- Nowotworów: Zwiększone ryzyko raka jamy ustnej, przełyku, trzustki, żołądka, jelita grubego, odbytnicy, odbytu, a nawet powiązanie ze zwiększonym ryzykiem raka prostaty.
- Chorób sercowo-naczyniowych: Podwyższone ciśnienie krwi, zaburzenia rytmu serca, zwiększone ryzyko zawału serca, udaru mózgu i wyższa śmiertelność z powodu chorób układu krążenia. Użytkownicy tytoniu bezdymnego mogą mieć o 41% większe ryzyko zgonu z powodu chorób serca.
- Problemów z układem nerwowym: Zaburzenia koncentracji, niepokój, trudności z nauką, problemy ze snem (zwłaszcza objawy odstawienia). Snus wpływa także na układ hormonalny.
- Problemów w ciąży: Stosowanie snusu w ciąży może prowadzić do zwiększonego ryzyka przedwczesnego porodu, niskiej wagi urodzeniowej i problemów rozwojowych u dziecka.
Podsumowując, choć snus i woreczki nikotynowe mogą wydawać się mniej szkodliwe od papierosów (nie ma wdychania dymu), nie są bezpieczne i niosą ze sobą poważne ryzyko uzależnienia oraz szereg negatywnych konsekwencji zdrowotnych.
Czy snus jest legalny w Polsce?
Status prawny snusu w Polsce jest specyficzny i warto go dokładnie rozróżnić:
- Tradycyjny snus (zawierający tytoń): Prawo unijne zabrania sprzedaży doustnych wyrobów tytoniowych we wszystkich krajach członkowskich z wyjątkiem Szwecji. W Polsce, art. 7 Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zabrania wprowadzania do obrotu tytoniu do stosowania doustnego. Oznacza to, że sprzedaż tradycyjnego snusu w Polsce jest nielegalna.
- Posiadanie tradycyjnego snusu: Chociaż sprzedaż jest nielegalna, posiadanie snusu w Polsce jest legalne. Można go przywieźć np. ze Szwecji.
- Woreczki nikotynowe (bez tytoniu, np. ZYN): Te produkty są legalne w Polsce. Można je kupić legalnie w sklepach stacjonarnych (np. w sklepach IQOS, na stacjach benzynowych, w sieciach sklepów jak Żabka) oraz online. Jednakże, sprzedaż woreczków nikotynowych dozwolona jest tylko osobom pełnoletnim (powyżej 18. roku życia).
Dlaczego rośnie popularność snusu i woreczków nikotynowych?
Rosnąca popularność tych produktów, zwłaszcza wśród młodych, wynika z kilku czynników:
- Dyskrecja: Można ich używać praktycznie wszędzie, bez dymu i intensywnego zapachu, co sprawia, że są trudniejsze do wykrycia.
- Wygoda: Nie wymagają zapalniczki ani popielniczki.
- Percepcja: Często błędnie postrzegane jako „bezpieczniejsza” alternatywa dla papierosów.
- Marketing i smaki: Kolorowe opakowania i szeroka gama smaków (miętowe, owocowe) sprawiają, że są atrakcyjne, szczególnie dla osób, które nie palą i nie lubią smaku tytoniu.
Polskie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne (w tym na portalu Gov.pl) ostrzegają przed ich używaniem, szczególnie przez młodzież, podkreślając, że stanowią ukryte zagrożenie zdrowotne. Młodzi ludzie sięgają po nie ze względu na łatwy dostęp (zwłaszcza online) i dyskretny sposób stosowania.
Podsumowanie
Snus to tytoniowy wyrób doustny, którego sprzedaż w Polsce jest nielegalna, ale posiadanie jest legalne. Woreczki nikotynowe to podobne produkty, ale bez tytoniu, które są legalne w sprzedaży dla osób pełnoletnich.
Niezależnie od formy, produkty te zawierają nikotynę, która jest silnie uzależniająca. Chociaż unikają ryzyka związanego z wdychaniem dymu, niosą ze sobą szereg innych poważnych zagrożeń dla zdrowia, w tym ryzyko nowotworów jamy ustnej i innych narządów, chorób sercowo-naczyniowych i problemów z jamą ustną.
Specjaliści apelują o edukację i czujność, zwłaszcza w kontekście używania snusu i woreczków nikotynowych przez młodzież, która może nie być świadoma pełnych zagrożeń.
Tytoń szkodzi w każdej formie. Jeśli szukasz sposobów na rzucenie palenia lub unikanie nikotyny, istnieją zdrowsze alternatywy i metody wsparcia, np. na stronach Jak rzucić palenie – gov.pl lub u specjalistów.
Źródła
- Co to jest snus? Czy ZYN jest snusem? [“Co to jest snus? Czy ZYN jest snusem?”]
- Co to są snusy? Na czym polega niebezpieczna moda wśród nastolatków? – DOZ.pl [“Co to są snusy? Na czym polega niebezpieczna moda wśród nastolatków? – DOZ.pl”]
- Cygara, fajki i tytoń bezdymny – ukryte ryzyko dla serca – Leki.pl [“Cygara, fajki i tytoń bezdymny – ukryte ryzyko dla serca – Leki.pl”]
- Czy snus jest szkodliwy? [“Czy snus jest szkodliwy?” uploaded on the YouTube channel “Niby wiesz”]
- Historia snusu w Polsce i Europie [“Historia snusu w Polsce i Europie”]
- Krótka historia woreczków nikotynowych Nicopoder – Woreczki nikotynowe, snus beztytoniowy [“Krótka historia woreczków nikotynowych Nicopoder – Woreczki nikotynowe, snus beztytoniowy”]
- Nałogi: jak rzucić nikotynę? | Medicare.pl – Allecco.pl [ “Nałogi: jak rzucić nikotynę? | Medicare.pl – Allecco.pl”]
- Przegląd Tematu: Snus i Woreczki Nikotynowe “Przegląd Tematu: Snus i Woreczki Nikotynowe”]
- Rak jamy ustnej i wargi – czynniki ryzyka, objawy i leczenie – Gemini.pl [“Rak jamy ustnej i wargi – czynniki ryzyka, objawy i leczenie – Gemini.pl”]
- Snus i Woreczki Nikotynowe w Polsce [“Snus i Woreczki Nikotynowe w Polsce”]
- Snus i Woreczki Nikotynowe: Ryzyka i Uzależnienie [“Snus i Woreczki Nikotynowe: Ryzyka i Uzależnienie”]
- Snus – Wikipedia, wolna encyklopedia [“Snus – Wikipedia, wolna encyklopedia”]
- Snus: Co to, bezpieczeństwo i legalność w Polsce [“Snus: Co to, bezpieczeństwo i legalność w Polsce”]
- Snusy i woreczki nikotynowe – ukryte zagrożenie dla zdrowia młodzieży – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim – Gov.pl [Snusy i woreczki nikotynowe – ukryte zagrożenie dla zdrowia młodzieży – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim – Gov.pl”]
- Snusy i woreczki nikotynowe – ukryte zagrożenie dla zdrowia młodzieży – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim – Portal Gov.pl [“Snusy i woreczki nikotynowe – ukryte zagrożenie dla zdrowia młodzieży – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim – Portal Gov.pl”]
- UŻYWKA, KTÓRA DZIAŁA JAK NARK0TYK? CO BRAŁ PODCZAS DEBATY NAWROCKI? [ “UŻYWKA, KTÓRA DZIAŁA JAK NARK0TYK? CO BRAŁ PODCZAS DEBATY NAWROCKI?” uploaded on the YouTube channel “Bartek Szemraj”]
- Używki a karmienie piersią – BebiProgram [“Używki a karmienie piersią – BebiProgram”]
- Woreczki Nikotynowe: Nowoczesna Alternatywa dla Tradycyjnych Wyrobów Tytoniowych [“Woreczki Nikotynowe: Nowoczesna Alternatywa dla Tradycyjnych Wyrobów Tytoniowych”]
