Alarm dla twojego mózgu: czy ChatGPT i AI sprawią, że staniemy się głupsi? Eksperci ostrzegają!

Alarm dla Twojego mózgu: czy ChatGPT i AI sprawią,

Witajcie na blogu! Dziś poruszymy temat, który dosłownie wstrząsnął światem neuronauki i może mieć ogromny wpływ na każdego z nas: jak sztuczna inteligencja, a zwłaszcza popularne modele językowe takie jak ChatGPT, Gemini czy Grok, wpływają na nasz mózg i ogólne zdrowie psychiczne. Czy AI to narzędzie, które nas wzmocni, czy cyfrowy „Koń Trojański”, który powoli okrada nas z kluczowych zdolności? Dwóch wybitnych ekspertów – dr Daniel Amen (psychiatra i pionier skanowania mózgu) oraz Terry Sejnowski (neurobiolog obliczeniowy i fizyk) – biją na alarm. Przygotujcie się na wstrząsającą prawdę.

Szokujące odkrycie MIT: alarmujący spadek aktywności mózgu

Zacznijmy od faktów, które powinny zmusić nas do refleksji. Badanie przeprowadzone przez MIT wykazało zdumiewający 47% spadek aktywności mózgu i połączeń neuronalnych u osób, które pisały eseje z pomocą ChatGPT, w porównaniu do tych, które tworzyły teksty samodzielnie. Co więcej, ich wyniki w testach pamięci drastycznie spadły. Skanowanie EEG pokazało, że grupa korzystająca z ChatGPT miała najsłabszą ogólną aktywność mózgu.

Co to oznacza w praktyce? Aż 83% użytkowników ChatGPT nie było w stanie przypomnieć sobie, co właśnie napisało, ani poprawnie zacytować swoich esejów minuty później. Ich mózgi wykazywały minimalne zaangażowanie, a co gorsza, to “niskie zaangażowanie” utrzymywało się nawet po tym, jak odebrano im narzędzie AI. To sugeruje, że nasz mózg wchodzi w tryb “niskich obrotów” i pozostaje w nim, co może prowadzić do erozji myślenia krytycznego, kreatywności i długoterminowego uczenia się.

Używaj albo strać: rosnące ryzyko demencji i osłabienie zdolności poznawczych

Dr Daniel Amen, który zeskanował więcej mózgów niż prawdopodobnie ktokolwiek inny na świecie, jest bezkompromisowy: zmniejszenie obciążenia poznawczego poprzez nadmierne używanie AI zwiększa ryzyko demencji. Mózg działa na zasadzie „używaj albo strać”. Brak zaangażowania w nowe uczenie się przez całe życie znacząco podnosi ryzyko, że w wieku 85 lat będziesz miał 50% szans na diagnozę demencji.

Eksperci podkreślają, że AI staje się narzędziem, które zastępuje nasze myślenie, zamiast je wzmacniać. Wiele osób po prostu prosi AI o wykonanie pracy za nich, co nie sprzyja rozwojowi mózgu.

Czy wychowujemy dzieci „Słabe Mentalnie”? Alarmujące cane

To staje się jeszcze bardziej przerażające, gdy mówimy o dzieciach. Eksperci uważają, że AI jest znacznie bardziej niebezpieczne dla rozwijającego się mózgu dzieci niż telefony komórkowe i media społecznościowe. Jesteśmy świadkami wychowywania “mentalnie słabych” dzieci, które stają się zbyt zależne od AI w nauce. Najlepszą formą nauki dla dziecka jest bezpośrednia, indywidualna interakcja z dorosłym, czego AI nie jest w stanie w pełni zapewnić.

Ryzyko uzależnienia od AI i tworzenia z nią niezdrowych relacji jest realne. Elon Musk wydał postacie takie jak Annie, które są zaprojektowane do symulowania empatii i intymności. Taka interakcja może być myląca dla mózgu, zwłaszcza dla samotnych nastolatków, których kora przedczołowa nie jest jeszcze w pełni rozwinięta. To może prowadzić do aktywacji układu limbicznego, wyłączając logiczne myślenie i prowadząc do silnych rozpraszaczy. Są już udokumentowane przypadki ludzi zakochujących się w AI i “emocjonalnie” z nią się żeniących.

AI eliminuje również “walkę” i wysiłek poznawczy, które są kluczowe dla dojrzewania mózgu, rozwijania wytrwałości i uczenia się na błędach. Bez tego mózg nie rozwija się optymalnie.

Inne czynniki zagrażające naszemu zózgowi (poza AI)

Rozmowa ekspertów wykracza poza AI, wskazując na wiele innych codziennych nawyków i czynników, które szkodzą naszemu mózgowi:

• Leki antydepresyjne (SSRI) i benzodiazepiny: Metaanaliza pięciu badań wykazała, że SSRI były związane z 75% wzrostem ryzyka demencji, a benzodiazepiny (np. Valium, Xanax) sprawiają, że mózg wygląda starzej.
• Sztuczne słodziki (np. aspartam, sukraloza): Mogą zmieniać mikrobiom jelitowy, negatywnie wpływając na funkcje mózgu, a także potencjalnie mieć wpływ międzypokoleniowy.
• Chroniczny hałas w tle: Subtelnie zwiększa poziom kortyzolu i upośledza pamięć roboczą oraz regulację uwagi, szczególnie u dzieci i osób starszych.
• Multitasking na wielu ekranach: Trenuje mózg do rozpraszania się i zmniejsza gęstość istoty szarej.
• Nadużywanie GPS i aplikacji nawigacyjnych: Osłabia hipokampus, “outsourcingując” pamięć przestrzenną, co może prowadzić do atrofii obszarów mózgu związanych z pamięcią i nawigacją.
• Negatywność i brak nadziei: Chroniczna negatywność jest szkodliwa dla mózgu; osoby bardziej negatywne mają mniejszą aktywność w korze przedczołowej. Niska nadzieja jest również powiązana z niższą funkcją kory przedczołowej.
• Brak snu: Niedobór snu, zwłaszcza u dzieci i młodzieży, upośledza konsolidację pamięci i rozwój mózgu.

Jak chronić i wzmacniać swój mózg w wrze AI? Konkretne działania!

Nie jesteśmy bezbronni! Eksperci oferują szereg praktycznych porad, jak chronić i rozwijać nasz mózg:

1. Świadome Korzystanie z AI:
   • Używaj AI do wzmacniania, a nie zastępowania myślenia.
   • Wchodź w interakcję z AI: Zadawaj pytania, proś o wyjaśnienia, a nie tylko o gotowe odpowiedzi.
   • Bądź uprzejmy dla AI: Traktowanie AI z uprzejmością może aktywować społeczne części mózgu i prowadzić do lepszych rezultatów.
   • Proś AI o negatywną opinię i krytykę swojej pracy, aby móc ją ulepszyć, zamiast pozwalać AI pisać za siebie.
   • Używaj AI do testowania się: To angażuje mózg i sprzyja zapamiętywaniu.
2. Aktywne Angażowanie Mózgu:
   • Ucz się przez całe życie (“lifelong learning”) – to główna strategia zapobiegania chorobie Alzheimera.
   • Angażuj neurony poprzez nowe doświadczenia i uczenie się.
   • Angażuj się w głębokie uczenie się, rozwiązywanie problemów i zapamiętywanie.
   • Stosuj efekt rozłożenia (spacing effect) w nauce: Rozkładaj naukę na krótsze sesje z przerwami, aby mózg miał czas na konsolidację pamięci.
   • Rób przerwy podczas intensywnej pracy umysłowej, aby mózg mógł przetworzyć informacje; “prześpij się z problemem”.
3. Dbałość o Zdrowie Fizyczne:
   • Ćwicz regularnie: To “najlepszy lek” dla mózgu i całego ciała. Zwiększa przepływ krwi, działa przeciwzapalnie i pomaga zarządzać wszystkimi 11 głównymi czynnikami ryzyka. Nawet spacery są bardzo korzystne.
   • Oddychaj świadomie: Ćwicz “15-sekundowy oddech” (4 sekundy wdech, 1,5 sekundy pauzy, 8 sekund wydech, 1,5 sekundy pauzy), aby się uspokoić i zwiększyć ton parasympatyczny.
   • Żuj dobrze: Żucie stymuluje aktywność hipokampa i może spowalniać spadek funkcji poznawczych; unikaj fast foodów, które wymagają mniej żucia.
   • Unikaj sztucznych słodzików.
   • Unikaj chronicznego hałasu w tle.
   • Unikaj multitaskingu na wielu ekranach.
   • Dbaj o odpowiednią ilość snu: Kluczowe dla regeneracji mózgu i konsolidacji pamięci.
   • Rozważ suplementację kwasami tłuszczowymi Omega-3, które są niezbędne dla błon komórkowych mózgu i zmniejszają stan zapalny.
   • Korzystaj z sauny: Może pomóc w depresji i zmniejszyć ryzyko Alzheimera dzięki zwiększonemu przepływowi krwi do mózgu.
4. Wspieranie Zdrowego Rozwoju Dzieci:
   • Zadbaj o zdrowie rodziców przed poczęciem.
   • Zapewnij dziecku czas, kontakt wzrokowy, przytulanie, śpiewanie i dotyk.
   • Ekspozycja na obfity język od najmłodszych lat jest kluczowa dla rozwoju mózgu.
   • Rodzice powinni modelować zdrowie poprzez swoje działania.
   • Słuchaj dzieci bez rozpraszaczy (np. ekranów), aby budować więź.
5. Nastawienie Psychiczne i Duchowość:
   • Pielęgnuj optymizm i wdzięczność: Codziennie myśl, że “to będzie wspaniały dzień”.
   • Rozwijaj nadzieję, jest ona związana z funkcją kory przedczołowej.
   • Rozważ znaczenie wiary lub transcendentnego celu, co jest powiązane z niższym ryzykiem depresji.
   • Unikaj chronicznej negatywności.
6. Wybieranie “Trudniejszej Drogi”:
   • Miej odwagę, by wybrać “trudniejszą drogę” i opóźniać gratyfikację. To buduje krytyczne myślenie i daje większe długoterminowe korzyści.
   • Myśl samodzielnie, zwłaszcza gdy to ma znaczenie, i komunikuj się samodzielnie, zamiast delegować te zadania AI.

Podsumowanie: świadomy wybór to klucz

Jak podkreśla dr Amen, “objęliśmy wygodę, zanim zrozumieliśmy konsekwencje”. To stało się z grami wideo, telefonami komórkowymi, mediami społecznościowymi, a teraz z AI. Musimy być mądrzejsi. Musimy zadać sobie kluczowe pytanie: “Czy to, co robimy, jest dobre dla naszego mózgu, czy złe?”.

Pamiętajmy, że AI jest tutaj i będzie się rozwijać. To, czy będzie to narzędzie, które wzmocni nasze zdolności, czy też zagrożenie dla naszego umysłu, zależy od nas. Wybierając świadome, interaktywne i zdrowe podejście, możemy kształtować przyszłość, w której technologia służy naszemu rozwojowi, a nie naszemu upadkowi.

Materiał na podstawie podcastu: